Ahırlarda Amonyak Emisyonu

Ahırlarda Amonyak emisyonunu (salınımı)

Birçok ülke, amonyak salınımını (emisyonu) azaltmayı taahhüt etmişlerdir. Tarımdan kaynaklanan emisyonun en büyük payını, sığır yetiştiriciliğinden ve Ahırlarda oluşan amonyak emisyonunu kaynaklıdır. Buna ilave olarak Dışkı-Gübre depolama, uygulama, barınak ve inşaat önlemleri gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır.
Ancak, henüz uygulama için somut bir kılavuz bulunmamakla beraber, hayvan refahı göz ardı edilmemelidir. Ahırlarda Amonyak emisyonunu azaltmak için olası çözümler genellikle birkaç uygulama gereklidir. Sistemin başarısı da büyük ölçüde barınak, ahır yönetimine bağlıdır. Hem çevre koruma hem de hayvan refahını birleştiren önlemler alınmalıdır.

AHIRLARDA SAĞLIKLI ORTAM NASIL OLMALIDIR

Hayvanların daha verimli olabilmeleri için yaşadıkları ortamın sağlıklı olması gerekmektedir. Entansif hayvancılık için yeni yapılan beton ve korumalı ahırlar maalesef biriken gazların kolaylıkla atılmasına imkan vermemektedir. Ahırların havası, nemi, ısısı ve temizliği tam anlamıyla yeterli olmalıdır.

Ahır Havalandırması ve önemi:

Yeterli havalandırmanın olmadığı durumlarda ahırın ısısı ve havadaki rutubet, karbondioksit artar ve oksijen azalırken hayvanın solunumu zorlaşır. Böyle bir ortamda bulunan hayvanların iştahı azalır, döl verimi düşer, strese girer ve sağlığı bozulur. Süt ve ete ahır kokusu siner, meme-ayak-akciğer hastalıkları artar. Ahırdaki sağlıksız hava: inekleri, koyunları, besi hayvanları yanı sıra, çalışan insanları da olumsuz etkilemektedir.

Sığırların hava ihtiyacı

Örneğin bir sağmal ineğin hava ihtiyacı, yaklaşık 40 insanın hava ihtiyacı kadardır. Ahırdaki havanın saatte 6-8 defa değişmesi gereklidir. Bu nedenle çiftliklerde fan kullanılması kaçınılmazdır. temiz hava teneffüs edemeyen sığırların sağlıkları da etkilenir. Doğru ve sağlıklı bir iklimlendirme ile yüksek verim elde etmenize yardımcı olmak için farklı tasarımlarda güçlü, sessiz fan çeşitleri bulunmaktadır. Ahır içinde iyi bir iklim, yüksek inek konforu için temel bir gereklilik olan ahır havalandırma sistemleridir. Temel kural, inek başına 0,1M2 çıkış havalandırmasına ihtiyacınız var, bu da 200 ineklik bir ahırın bayat havayı boşaltmak için toplam 20M2’ye ihtiyaç duyacağı anlamına gelir. Bir inek için normal solunum hızı dakikada 10-30 nefestir (buzağı için 15-40).

Yetişkin bir Holstein Friesian ineğin toplam ekshalasyon kapasitesi yaklaşık 128–136 l dk-1’dir ve nefes frekansı dakikada yaklaşık 20–40 defadır (Gallivan, McDonell, & Forrest, 1989a, 1989b; Stevens, 1981). 132 l dk-1’lik temsili bir toplam ekshalasyon kapasitesi, dakikada 30 kez nefes frekansında 4,4 l’lik her bir nefes alma veya ekshalasyon için bir tidal hacme dayandırılabilir. Bir ineğin akciğer kapasitesi 12 litre, dinlenme halindeki oksijen ihtiyacı dakikada 124 litredir ve bu ihtiyacı karşılamak için dakikada 30 nefes alması gerekir

Ahır havalandırma sistemleri

Üzeri kapalı ahır binalarının rutubet kaynaklarının engellenmesi veya bertaraf edilmesi gerekir. Binaların havalandırılması için doğal ve mekanik havalandırma sistemleri ayrı, ayrı veya beraber kullanılmadır. İyi bir havalandırma sistemi: Nem, gaz ve toz seviyelerini kabul edilebilir seviyelere indirmek için bina içine yeterince temiz hava taşımalıdır.

Dikkate alınması gereken temel hususlar:

• Sıcak hava soğuk havadan daha fazla nem tutar
• Sıcak hava, soğuk havadan daha hafiftir! (Avogadro Yasası olarak bilinir)

Ahırların ısısı

Ahır ısısı +21 derecenin üstüne çıktığında sindirim sistemi yavaşlar, iştah azalır, toroid aktivitesi düşer, süt veriminde ve yağ oranında azalma meydana gelir. Isı +24 dereceyi aştığında ısı stresi başlamaktadır.

Temel olarak, bir binanın içindeki sıcaklık dışarıdan daha sıcak olduğunda, geceleri yoğuşma meydana gelir. Ilık, nemli hava yükselir ve soğuk çatı ile soğur. Soğudukça nem tutamaz. Aşırı nemin tavandaki yoğunlaşarak damlacıklar gibi sona ermesi. Ahır zemininden yukarı doğru yüzen bir nem bulutu düşünün.

Ahırlarda nem

Ahırda iyi bir havalandırma bulunmadığı takdirde havada yoğunlaşan nem tavan ve duvarlarda damlacıklara, yol açar. Bu damlalar soğrularak asit olarak yem, içme suyu ve hayvan derisinde bulaşırken, ahır içinde asit korozyonu oluşumu ile havada zararlı gaz birikimine neden olur.

Hayvanlar, nefes alıp verirken havaya çok miktarda nem bırakırlar ve bu nemin uygun şekilde havalandırılmaması durumunda binada yüksek bağıl nem oluşturur. Yüksek nem, ortamda bulunan her tür malzemenin ıslatma yeteneğine sahip yoğuşma potansiyelini arttırır. Hayvan ortamlarında bulunan amonyak gazı, bu nemle kolayca birleşir ve bir kimyasal olan amonyum hidroksit oluşur.

Serbest kalan nem, yaygın olarak hayvan barınaklarında bulunan toz, asit ve gazlar ile reaksiyona girerek korozyon oranını önemli ölçüde hızlandıran bir ortam sağlar. Ahırlarda bulunan yaygın bakteri kolonileri, bina ve ekipman yüzeylerinde, bakteri üremesine ve diğer aşındırıcı asitlerin üretilmesine izin veren bio filmler oluşturma eğilimindedir.

Ahır Temizliği, bakımı ve hijyen

Ahırlarda Amonyak emisyonu nasıl oluşur ve gelişir?

Ahırlarda idrarın fermente olmasıyla açığa çıkan amonyak gazı, ( Amonyak Emisyonu), hidrojenin azotla reaksiyona girmesi ile veya organik maddenin ayrışmasından oluşur. Ahıra girildiğinde hissedilen bu keskin koku ahırın havasını süratle bozarak hayvanların solunum yollarını tahriş etmektedir. İdrardaki üre, kısa sürede enzim tarafından amonyak ve karbondioksite ayrışır. Formülü NH₃ olan; azot atomu ve hidrojen atomundan oluşan renksiz, keskin ve hoş olmayan kokuya sahip bir gaz bileşiğidir.

Amonyağın gaz haline gelme ve yayılma potansiyeli (amonyak emisyonu) bulunur. Bununla birlikte, nemin varlığında (yüksek bağıl nem gibi) amonyak gazı havadan ağır buharlar oluşturur.  Bu buharlar; zeminde veya hayvan ve insanların maruz kalabileceği zayıf hava akımı olan alanlara yayılabilir. Belli koşullar altında tehlikeli konsantrasyonlara ulaşabilir.

Gaz haline geçen amonyak havadaki oksijen ile birleşen amonyak azotu; azot oksidi oluşturur. Oluşan azot oksit oksijenle birleşerek azot dioksit oluşur > Oluşan azot dioksit hava ve suyun etkisi ile  nitrik aside dönüşür. Nitrik asit = HNO₃  kimyasal formüle sahip oldukça aşındırıcı bir inorganik asittir ve kezzap olarak da adlandırılır.

Hayvanlardan kaynaklanan Amonyak emisyonu nasıl azaltılır?

• Hızlı idrar ve sıvı drenajı (tahliyesi).
  • Oluklu kauçuk kaplama RIMA kullanımı
  • Drenajlı kauçuk kullanımı ProfiKURA 3D
  • Mazgal zemin kullanımı ve KURA S kullanımı
  • Drenaj kanallı sıyırıcı yolu ve KURA P kullanımı
  • Drenajlı suluk kullanımı (SUEVIA)
• Sık ve Etkili zemin temizliği
  • Her 2 saatte bir dışkı temizliği (sıyırma/ kaldırma) gereklidir.
  • Doğru sıyırıcı kullanımı. Dudaklı / Tırnaklı
• Bina bakım ve temizliği
  • Mümkün olduğunca az kirli yüzeyler ( yataklık- suluk- durak)
  • Duvar- zemin -bina bakımı (Boya ve tamirat)
• Yükseltilmiş yem yolu / masaları / tezgahları kullanılmalıdır.
  • Yükseltilmiş yem durakları LENTA kullanımı.
  • Asit’e dayanıklı yem yolu masası kullanımı.
• Ahır hava ve iklimi düzenlemesi (ahır havalandırma sistemleri)
  • Nefes alan Ahır perdeleri ve havalandırması ( Doğal havalandırma)
  • Doğru fan seçimi ve kullanımı (Mekanik havalandırma)

Deneysel sağmal çiftlikten elde edilen sonuçlar: KRAIBURG ahır zemin kaplamaları ile amonyak miktarı azaldı.

Gübre sıyırıcı (de-manuring ) dışkı ayırıcı

Bir sığırdan elde edilecek günlük katı gübre miktarı, yaklaşık hayvanın günlük tükettiği kuru maddenin, üç katı kadardır. Sığırlar günde canlı ağırlığının % 8’i kadar 600 kg bir hayvan için 40-50 kg. Sığır cinsine, verimine ve yaşına göre değişmekle birlikte, hayvan başına günde 20-25 kg katı, 10-12 litre sıvı gübre hesaplanır.  

Yükseltilmiş yem yolu

Hayvanın yem yeme süresince dışkıdan (gübreden) uzaklaşması ve ayaklarının kuru kalması sağlanmış olur. Yükseltilmiş yem yolu sebebi ile yürüyüş alanı daralır. Böylece sıyırıcı daha sık, daha etkin ama düşük maliyetle çalışır. Detay için LİNK ve daha düşük emisyon oluşur.

Derin kanal sıyırıcı yolu

Eğimli Beton zeminler için: Sıyırıcı yolu (koridoru) zemini merkeze doğru % 2-3 eğimle V şeklinde olmalıdır bu durumda koridorun ortasında daha derin bir kanal( (oluk) oluşur. Bu durumda; sıvı doğal olarak kanala doğru akacaktır. Oluk  derinliği  (102 mm) ila (254 mm) arasında olmalıdır ki! sıvı doğal olarak kanalın içine aksın. Gübre sıyırıcısı; temizleme hareketini yaparken sıyırıcı ucundaki dil çubuk, olukta bulunan katı maddeleri dışarıya doğru iter. Bu şekilde içi temizlenen kanala, sıvı tekrar aktığı için zemin kuru kalır. Bu sayede amonyak salınımı yaklaşık % 20 azalır.

Örnek Kanal ihtiyacı: 500 hayvan x 12lt = 6.000LT sıvı gün. / Ahır boyu 150 metre x 4 sıyırıcı kanalı= 600 metre kanal > 6.000Lt /600m= 10 Lt / metre sıvı kanalı gerekli / Kanal kapasitesi : k. genişliği 4 cm X k. derinliği 20 cm x 100 cm = 8.000 cm3 = 0,008 m3 = 8 litre kapasite / metre /gün

DÜZ Beton zeminler için: Drenaj eğimi kendinden olan kauçuk malzeme ProfiKURA 3D kenardan merkeze doğru %3 eğimle V şeklindedir. Bu eğim nedeniyle kauçuk zemin üzerindeki sıvı, kendiliğinden kanala doğru akar. Sıyırıcı koridoru ortasındaki bu kanalın oluk derinliği (102 mm) ila (254 mm) arasında olmalıdır. Gübre sıyırıcı temizleme yaparken, ucundaki dil çubuk olukta bulunan katı maddeleri dışarıya ve kanatlarına doğru iter. Böylece arkasında boşalan alana sıvı tekrar aktığı için zemin kuru kalır. Böylece amonyak emisyonu (salınımı) yaklaşık % 20 azalır.

Derin kanal için yapılmış olan sıyırıcıların kanatları dışkıyı gübre çukuruna taşırken; ortasında bulunan çelik yassı çubuk dil kanalın tabanını temizler. Sıyırıcının dönüş yolunda bu dil yukarı dönerek, kanaldaki dışkının geri getirmesini engeller.

Mazgal (Izgara) zeminler

Beton, plastik, Kauçuk Izgaralı zeminler; çıta şeklinde, beton veya metal çubukların yan yayana dizilmesi esasına göre yapılırken, mazgal zeminler; maksadına göre belli bir şekil, tasarım, aralık ve yapıda olan plastik veya beton levhalardır. Aralık miktarına ızgara oranı denir. Hayvanların bulunduğu yaşam alanlarında mazgal miktarı ve kanal genişliğinin yeterli olması temizlik açısından önemi fazladır. IZGARA ORANI. Sağmal ahır içinde iki değişik ölçüde mazgal genişliği kullanılması önerilir. Duraklı ahırlarda hayvan refah ve konforu için iki farklı slot genişliği çok mükemmel sonuç sağlar. Detay için

Oluklu kauçuk zemin kaplaması

Sıyırıcı yolları için Amonyak salınımı (Emisyon azaltıcı) drenaj kanallı (Oluklu) mat RIMA Kuru ve yumuşak ahır zeminleri için oluklu (kanallı) hayvan dostu kauçuk kaplama. Sıvıları hızlı ve güvenilir bir şekilde tahliye eden % 4 kavisli oluk (gradyanlı) yüzey sayesinde. Dışkı ve idrarı birbirlerinden hızla ayırır böylece amonyak emisyonu azalır. Zemin çabuk kurur, ahır temizliğini artar.

Ahır havalandırma sistemleri

Doğal ve mekanik havalandırma ahır hava kalitesini ve hayvan refahını artıracaktır.

• Doğal havalandırma nefes alan ahır perde sistemleri VERVAEKE ahır perdeleri
• Mekanik havalandırma sistemleri Ahır fanları CMP fan